Veel rook bij brand Wasserij De Zon

Op woensdagmiddag 8 september 1971 ontstaat er een brand op de eerste verdieping van wasserij ‘De Zon’ in Goes. Dikke zwarte rookwolken brengen vele toeschouwers naar de binnenstad. De felle uitslaande brand legt uiteindelijk een groot deel van de fabriek in as.

In de wasserij is de werkdag net afgesloten als er plots brand uitbreekt. Een van de chauffeurs van het bedrijf die zijn laatste werkzaamheden afrondt, ontdekt de brand in het magazijn rond half 5 in de middag. In het magazijn liggen chemicaliën, linnen en verpakkingsmateriaal opgeslagen. Een snelle en heftige branduitbreiding is onvermijdelijk.

Chemische Wasserij en Stomerij De Zon

De fabriek is begin 20e eeuw gebouwd aan het Bleekveld, op de hoek van de Wijngaardstraat en het Bleekerstraatje. Zowel de naam van de straat als die van de fabriek verwijzen naar de historische functie van dit gebied. Al sinds 1641 legden vrouwen hier hun linnen lakens op het gras om te drogen. De zon en de zuurstof uit het gras zorgden ervoor dat de lakens mooi wit en fris werden. Jaren later blijft ‘Wasserij De Zon’ de wastraditie van deze plek voortzetten.

De volledige naam van de firma is een mond vol en klinkt: De Eerste Goessche Stoomwasscherij en Machinale Strijkinrichting annex Chemische Wasserij en Ververij De Zon.

Enorme rookwolken

Al snel na ontdekken van de brand barsten op de verdieping de ramen van de fabriek kapot en komen de vlammen metershoog naar buiten. Boven het pand ontwikkelt zich een enorme zwarte rookwolk die tot in de verre omtrek zichtbaar is.

De fabriek heeft een eigen bedrijfsbrandweer die binnen drie minuten al de nodige waterstralen op de vlammen weet te richten. Het nog aanwezige personeel wordt ondertussen snel ontruimd, een groot deel van de 120 medewerkers is gelukkig al naar huis. Iedereen kan op tijd het pand verlaten. Vanuit het magazijn breidt de brand zich uit naar de drogerij op dezelfde verdieping.

Vijftien stralen

De Goese brandweer rukt met groot materieel uit, de Geesink tankautospuit is als eerste ter plaatse, gevolgd door de Chevrolet personeel-materiaalwagen met motorspuitaanhanger. Brandweer Kattendijke komt assisteren met hun Austin autospuit. In totaal worden 15 stralen water ingezet. Naast diverse handstralen wordt er ook met een torenstraal vanaf de Magirus autoladder geblust.

Het ketelhuis op de begane grond vat ook vlam. Er wordt gevreesd voor ontploffing van een van de ketels. De prioriteit van de brandweer ligt op het koelen van de stoomketels om een ontploffing te voorkomen. Door de enorme rookontwikkeling is het moeilijk om dichtbij te komen. Daarom wordt een straatwaterkanon ingezet, deze koelt met 2000 liter per minuut de ketels.

Ontploffingen

Op de verdieping vinden er enkele ontploffingen plaats, waarna een deel van het dak instort, dit bemoeilijkt de brandbestrijding. Groter leed kan gelukkig worden voorkomen. Op een uiterst kritiek moment worden zes gasflessen die buiten tegen de gevel staan door de brandweer weggehaald.

Gemeentearchief

Naast de fabriek is het Goese archief gevestigd. Burgemeester Huber vraagt de medewerkers van het gemeentearchief in de buurt van het gebouw te blijven. Als het vuur zich richting het archief verspreidt, is het hun verantwoordelijkheid om de archiefstukken in veiligheid te brengen. Gelukkig zorgt een oostelijke wind en de vele waterstralen er voor dat er geen uitbreiding plaats kan vinden.

De burgemeester gaat ook bij de brand kijken en probeert het massaal aanwezige publiek zo veel mogelijk op afstand te houden. De Goesenaren zijn erg opdringerig en willen het schouwspel van zo dicht mogelijk meemaken. Het is spitsuur in Goes en de politie heeft zijn handen vol aan het omleiden van het verkeer. De Wijngaardstraat, een belangrijke verkeersader van de stad, is namelijk afgesloten vanwege de bluswerkzaamheden.

Brand meester

Om half acht kan de brandweer het sein ‘brand meester’ geven en wordt er begonnen met het doven van de resterende brandhaarden. Het duurt nog tot diep in de nacht voordat alles geblust is.

Duizenden stuks wasgoed verbranden, maar er is ook een flinke schade aan machines en leidingen. De begane grond waar de wasmachines en centrifuges staan heeft veel schade door bluswater en vallend puin. Ook het ketelhuis, naast de waszaal, is volledig uitgebrand. Een van de stoomketels is zelfs naar beneden gevallen. Alleen de expeditie en de kantoren worden gespaard. Ondanks de schade kan de wasserij de dienstverlening na een onderbreking van precies één week hervatten door tijdelijk samen te werken met andere wasserijen. Het wassen vindt voornamelijk plaats in de avonduren bij Wasserij De Lelie in Bergen op Zoom. Het chemisch reinigen in een vestiging van De Zon in Tilburg. De rest wordt verdeeld over diverse wasserijen in het zuidwesten van Nederland.

Herbouw

Tien dagen na de brand staat er al een reserve stoomketel gereed. Maar het pand is nog niet klaar voor productie. Wel wordt al de fundering gestort voor een nieuw ketelhuis. Binnen zes maanden moet de herbouw, en de al voor de brand geplande uitbreiding, klaar zijn. Half november start het chemisch reinigen weer in het pand. Er wordt dan druk gebouwd op het achterterrein.

Begin de jaren 1980 krijgt de fabriek de naam Zeetex. Het bedrijf verhuist aan het eind van dat decennium naar het nieuwe bedrijventerrein De Poel. In de vroege jaren 1990 wordt de oude fabriek afgebroken en zijn er appartementen en winkels gebouwd.

(Beeldbank Gemeentearchief Goes)